تفکرات منفی و افکار نادرست یکی از مشکلات و دغدغه‌های اساسی در بین بسیاری از اشخاص در جامعه است. این موضوع بخش قابل توجهی از تفکر شخص را درگیر خود کرده و در صورت دامن زدن به این منفی نگری‌ها که به نام نشخوار فکری در مباحث تخصصی روانشناسی مطرح می‌شود، میتواند زمینه ساز بیماری‌هایی همچون افسردگی مزمن شود. اگر شما نیز درگیر این موضوع هستید پیشنهاد می کنیم این مقاله از وبلاگ دکتر مهدی آنت را حتما مورد مطالعه خود قرار دهید.
تفکرات منفی چیست؟
افکار موجود در ذهن تا حد بسیار بالایی شخصیت و الگوی رفتاری انسان را شکل می‌دهد. عوامل وراثتی و اکتسابی مانند ژن، خانواده، دوستان و بسیاری از موارد دیگر در تعیین شکل و ذهنیت کلی ما تاثیرگذار هستند.
منفی نگری میتواند زمینه ساز بیماری‌های روحی و روانی و عدم موفقیت در زندگی شود. برای مثال تفکرات منفی به واسطه پیش داوری نادرست، زمینه شکست و عدم موفقیت را قبل از انجام کاری به شخص القا می‌کند و این موضوع تاثیر بالایی در عدم دستیابی به اهداف دارد.
منفی نگری یکی از بیماری‌های فکری است که می‌بایست با کمک روانشناس آن را درمان کرد. همان طور که می‌دانید یکی از اصلی‌ترین اقدامات در درمان یک بیماری، تشخیص آن است.
روانشناس با به کارگیری روش‌های تشخیص و ریشه یابی، دلایل بوجود آورنده افکار نادرست در شخص را پیدا کرده و بر اساس آن‌ها راهکار درمانی ارائه می‌دهد. صداقت شخص با روانشناس نیز اهمیت بسیار بالایی در تشخیص و ریشه یابی دارد.
ریشه تفکرات منفی در کجاست؟
ریشه تفکرات منفی از همان سنین پایین آغاز می‌شود. همان زمانی که نادیده گرفته شده‌اید، اولین قلدر یا زورگویی که در کودکی با آن روبرو شده‌اید، اولین معلمی که شما را شاگرد بد و تنبل معرفی کرد، اولین کسی که به شما گفت هرگز به چیزی نمی‌رسید و….
ریشه منفی نگری در برخی از خانواده‌ها و دوستی‌ها، در محل کار و مدرسه، به صورت پنهانی کاشته می‌شود. اما تفکرات منفی میتواند دلایل متعددی داشته باشد. ممکن است افکار نادرست و مزاحم نشانه‌ای از اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، افسردگی یا یک بیماری روانی دیگر باشد.
سه دلیل اصلی تفکرات منفی وجود دارد:
ترس از آینده: بعضی از افراد از پا گذاشتن به ناشناخته‌ها می‌ترسند به همین خاطر از آینده و اتفاقاتی که ممکن است بی‌افتد ترس دارند و به همین خاطر شروع به فاجعه سازی می‌کنند، یعنی همیشه شکست و اتفاقات بد را پیش بینی می‌کنند. نگرانی در مورد آینده اتلاف وقت و انرژی است. کلید رها کردن این افکار نادرست این است که بپذیرید شما خالق زندگی و آینده تان هستید و هیچ محدودیتی وجود ندارد.
اضطراب در مورد زمان حال: اضطراب در مورد زمان حال روزانه برای ما اتفاق میفتد. بسیاری از ما نگران این هستیم که مردم در مورد ما چه فکری می‌کنند، آیا کارمان را خوب انجام می‌دهیم یا نه؟ اگر ترافیک باشد و دیر برسم چکار کنم و …کسانی که دچار منفی نگری هستند اغلب به بدترین سناریوها فکر می‌کنند.
شرم از گذشته: افرادی که دچار منفی نگری هستند بیشتر از دیگران روی اشتباهات و شکست‌های گذشته تمرکز کرده و مرتب آن اتفاقات گذشته را مرور و خود را سرزنش می‌کنند.
خطرات منفی نگری برای فرد چیست؟
منفی نگری با خود میتواند در بعضی از مواقع بسیار مخرب باشد و حتی زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد، مطالعه نشان می‌دهد که ارتباط زیادی با استرس و عزت نفس دارد. استرس را به شدت افزایش و عزت نفس را به شدت کاهش می‌دهد. این میتواند منجر به کاهش انگیزه و همچنین احساس بلاتکلیفی شود. حتی گاهی با افسردگی هم همراه است، بنابراین قطعا باید حل شود.
برای اطلاعات بیشتر درباره کاهش و افزایش عزت نفس پیشنهاد می‌کنیم از مقاله 9 مورد از نشانه‌های عزت نفس پایین و راهکارهایی برای افزایش آن در وبلاگ دکتر آنت بازدید نمایید.
افکار نادرست یک نوع محدودیت فکری است که شما مدام به خودتان می‌گویید که من نمی‌توانم کاری را انجام بدهم و مدام تکرار می‌کنید تا جزو باورهایتان می‌شود. گفتگوهای ذهنی بی پایان ما با خودمان همان افکار مثبت و منفی ما هستند که تاثیرات آن‌ها بر وضعیت سلامتی ما امری ثابت شده است.
افکار مثبت نه تنها اضطراب را کنترل می‌کنند بلکه باعث بهبود سلامتی هم می‌شوند. در مقابل، اتفکرات منفی تعادل روحی را بر هم می‌زنند و اثرات مخربی بر سلامتی دارند. در ادامه می‌ببینیم که تفکرات منفی دقیقا چه تاثیراتی بر بدن ما دارند.
افسردگی
بیماری افسردگی، شخص مبتلا را از داشتن یک زندگی رضایت بخش محروم می‌کند. اما تحقیقات جدید نشان داده است که تفکرات منفی می‌توانند منجر به مرگ زودرس سلول‌ها و در نتیجه پیری شوند.
بخشی از طول عمر یک سلول به ساختار سلولی آن به نام «تلومر» وابسته است که از داده‌های ژنتیکی محافظت و به تقسیم سلولی کمک می‌کند. در پژوهشی که بر روی بیش از ۷ هزار نفر انجام شد، محققان پی بردند تلومر افراد مبتلا به افسردگی به میزان قابل توجهی کوچک تر از افراد شادتر بود.
پرخاشگری
حفظ خونسردی در برابر راننده‌ای که به ماشین شما زده یا مزاحم تلفنی‌ای که شما را از خواب شبانه محروم کرده کار ساده‌ای نیست. اما تحقیقات نشان می‌دهد پرهیز از پرخاشگری به طول عمر ما اضافه می‌کند. در حقیقت، افکار خصمانه باعث تحلیل رفتن ساختارهای سلولی بدن می‌شوند.
بددلی
برخی افراد تصور می‌کنند احساس شک و بی‌اعتمادی نسبت به انگیزه‌های دیگران و تردید در برابر هر عقیده جدیدی، با بالا رفتن سن تبدیل به امری اجتناب ناپذیر می‌شود. اما نباید این طور باشد چون وقتی اجازه می‌دهید بددلی شما را تحت کنترل خود درآورد، این مساله سال‌های طلایی زندگی‌تان را نابود می‌کند.
ترکیب بددلی و خصومت تاثیر منفی دو چندانی بر سلول‌ها دارد. افرادی که بددلی و خصومت زیادی دارند به افسردگی، اشکال پیشرفته بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌های متابولیک مبتلا می‌شوند.
بدبینی
اینکه همیشه منتظر بدترین اتفاق ممکن باشید، نه تنها اطرافیان‌تان را آزار می‌دهد بلکه برای سلامتی شما هم مضر است. محققان پی بردند بدبینی هم در مردان و هم در زنان باعث صدمه به سلامتی شده و افراد بدبینی که مبتلا به سرطان یا بیماری‌های قلبی بودند، سرعت رشد بیماری را در آن‌ها بیشتر بود.
نشخوار فکری
درگیری فکری در مورد یک اتفاق با تامل کردن درباره آن متفاوت است. تامل زمانی است که موقعیت ناخوشایندی را تحلیل می‌کنید تا به جواب بهتری برسید، اما وقتی اتفاقی که سال‌ها پیش رخ داده را بارها و بارها تحلیل می‌کنید به آن نشخوار فکری می‌گویند و طبق تحقیقات این کار باعث اضطراب و افسردگی می‌شود.
سرکوب کردن احساسات
نباید برای همیشه خود را درگیر احساسات‌تان کنید اما سرکوب کردن آن‌ها هم باعث تحلیل رفتن سلول‌ها می‌شود. باید سعی کنید که از احساسات و تفکرات منفی خود دوری کنید اما در عین حال، آن‌ها را سرکوب نکنید و بپذیرید.
خیالبافی
خیالبافی اگر چه کار بی ضرری به نظر می‌رسد اما طبق تحقیقات، خیالبافی شما را از زندگی و کار خود دور می‌کند و از احساس نارضایتی در شما حکایت دارد. این کار هم باعث تحلیل رفتن سلول‌ها و پیری زودرس می‌شود.
چگونه تفکرات منفی را از خود دور کنیم؟
شاید خیلی راه‌ها در کتاب‌ها و سطح اینترنت برای رهایی ازتفکرات منفی باشد اما باز هم خیلی از افراد می‌پرسند چگونه افکار نادرست را از خود دور کنیم. دکتر آنت یک راهکار عملی که بسیاری از افراد از آن جواب گرفته‌اند را به شما می‌گوید.
ما در طول روز افکار زیادی در سر داریم که قطعا بعضی از آن‌ها منفی هستند، اما برای اینکه این افکار را در کمترین زمان از ذهنمان دور کنیم بهترین روش این است که این فکرها را روی کاغذ بیاوریم.
هر زمان که یک فکر بد در ذهنتان افتاده و هر کاری می‌کنید از شرس راحت نمی شوید، یک قلم و کاغذ بردارید و بنویسید چه فکری در سرتان است. چرا این فکر را می کنید؟ اگر به این فکر ادامه دهید چه عواقبی دارد؟ اگر آن را متوقف کنید چه سودی دارد؟ و … هر چیزی که به ذهنتان می‌آید را بنویسید. در واقع وقتی تفکرات منفی و دغدغه‌ها و فکرهای نادرست‌تان را می‌نویسید احساس آرامش به شما دست می‌دهد، گویی که این فکرها را از سرتان در آورده‌اید و روی کاغذ ریخته‌اید.
بعد از نوشتن بلافاصله خودتان را سرگرم یک کاری کنید تا آن فکر بد دیگر سراغتان نیاید. پیاده روی بروید، آشپزی کنید، کتاب بخوانید، دوش بگیرید، به اعضای خانواده یا دوستان تلفن کنید، آهنگ شاد گوش کنید، از کلمات و جملات مثبت در طول روز استفاده کنید. این‌ها شاید کارهای کوچکی باشند اما وقتی کنار هم قرار می‌گیرند نتیجه مثبتی خواهند داشت.
از بین بردن تفکرات منفی با ۸ راه حل ساده
داشتن ذهنی که دارای تفکرات منفی و رهایی ناپذیر است، آزاردهنده و ناراحت کننده می‌باشد. این افکار نادرست میتواند مربوط به کار، نگرانی‌های مالی و یا حتی ترسی مبهم باشد و به صورت اضطراب، ترس و یا دلشوره بروز کند به هر حال هر چه که باشد بدون تردید کنترلش بسیار دشوار است.
بدیهی‌ترین شیوه رها شدن از تفکرات منفی، سرکوب کردن و حذف آن‌ها با عقب راندشان از ذهن است. اما متاسفانه تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که سرکوب کردن تفکرات منفی، نتیجه بخش نیست. سعی در بیرون راندن این افکار از ذهن، تنها باعث می‌شود این افکار با قدرت بیشتری دوباره به ذهن برگردند. در ادامه چند راهکار برای رهایی از افکار نادرست آورده شده است:
حواس و توجه خود را به یک چیز دیگر پرت کنید.
وقتی سعی دارید ذهنتان را از تفکرات منفی دور کنید، یک ترفند رایج این است که تلاش کنید به چیز دیگری فکر کنید تا حواس شما پرت شود. ذهن در جستجوی مسائل جدید است تا روی آن‌ها متمرکز شود و خیالتان را در آسودگی و آرامش رها کند. این حواس پرت کردن مفید است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد این شیوه وقتی نتیجه دارد که با یک موضوع حواس خود را پرت کرده یا به عبارتی دیگر روی یک چیز متمرکز شوید تا ذهن تان سردرگم نشود. دلیلش هم این است که ذهن بی هدف، ناراحتی و غم دربردارد. پس بهتر است روی یک موزیک خاص یا یک برنامه تلویزیونی و یا یک کار خاص متمرکز شوید.
انتقاد پذیر باشید.
یاد بگیرید که وقتی متوجه می‌شوید در حالت بحرانی هستید، خودتان متوقفش کنید. به عنوان مثال: چیزهایی را به خودتان بگویید که به یک دوست خوب یا یک کودک می‌گویید، تا به او حس خوب بدهید. به یاد داشته باشید که افکار و احساسات همیشه واقعیت نیستند. فکر کردن به چیزهای منفی در مورد خود هم ممکن است مانند مشاهدات، دقیق احساس شود و شما آن را جدی بگیرید و باورتان شود که برای شما مخرب است.
برای دور کردن تفکرات منفی، استرس نداشته باشید.
هجوم افکار سمج و بهم ریختگی افکار، استرس برانگیز است و انرژی ذهنی کمی برای مقابله با این افکار آزاردهنده برای ما باقی می‌گذارد. از نظر علمی این یک رویکرد بد و نامناسب است و در حقیقت استرس باعث می‌شود این افکار ناخواسته، با قدرت بیشتری به ذهن برگردند.
پرداختن به تفکرات منفی را به زمان دیگری موکول کنید.
وقتی سعی می‌کنید این افکار را پس بزنید و در عوض آن‌ها قوی‌تر شده و برمی‌گردند، موکول کردن آن‌ها به زمانی دیگر میتواند موثر باشد. دانشمندان روی افرادی که افکار پریشان و همیشگی داشتند مطالعه کردند و از آن‌ها خواستند اضطراب‌شان را به تعویق بیندازند و یک زمان ۳۰ دقیقه‌ای مشخص به نام ” زمان اضطراب ” برای این افکار در نظر بگیرند و معلوم شد این روش برای طفره رفتن از تفکرات منفی سودمند بوده است. بنابراین تمام افکار پریشان کننده‌تان را به یک زمان خاص موکول کنید تا در زمان‌های دیگر ذهن استراحت کند و آرامش داشته باشد.
از اطرافیان‌تان کمک بگیرید.
گاهی در مواجهه با افراد سمی نیاز به کمک دیگران دارید. برای مقابله با افراد سمی، باید در قالب یک تیم و با کمک دیگران وارد حل مسئله شوید. کمک گرفتن از دیگران برای شناخت رفتارها و واکنش‌های شما از طریق یک نفر سوم بسیار نتیجه بخش است. کسی که شما را از بیرون می بیند و میتواند نقطه ضعف‌هایتان را در برخورد با افراد سمی شناسایی کند.
افراد سمی همه جا در اطراف شما هستند، پس باید روش درستی برای مقابله با آن‌ها داشته باشید. کنترل استرس اولین قدم برای موفقیت در هر کاری است. باید خودتان را به خوبی بشناسید و خصوصیات مثبت و منفی‌تان را به درستی مدیریت کنید.
خودتان را تصدیق کنید.
خود تصدیقی، تازه‌ترین شیوه درمانی در روانشناسی است. به ویژگی‌ها و باورهای مثبت‌تان فکر کنید تا اعتماد به نفس اجتماعی‌تان بالا برود و خود کنترلی شما تقویت شود. این شیوه برای رها شدن از شر تفکرات منفی سودمند است.
درمان افکار نادرست!
در علم روانشناسی تلاش‌های بسیاری برای بهبود وضع زندگی اشخاص صورت گرفته است. تحقیقات و پژوهش‌‌های صورت گرفته در روانشناسی موجب پدید آمدن روش‌های علمی و اصولی برای درمان مشکلات شده که برای تفکرات منفی نیز این موضوع صادق است. در بین روش‌های متداول برای درمان ریشه‌ای تفکرات منفی و به تبع آن جایگرینی افکار مثبت، روش توقف فکر (Thought stopping) یکی از بهترین راهکارها برای از بین بردن افکار نادرست می‌باشد.
یک برنامه مرتب و منظم داشته باشید.
اگر یک برنامه روتین و تکراری درست کنید، هم کمتر منفی نگری می‌کنید و هم در زمان و انرژی صرفه جویی می‌کنید. برای روزتان برنامه‌ریزی داشته باشید. اگر هر روز سر وقت بیدار شوید، صبحانه بخورید و به موقع سر کار بروید، دیگر با خودتان درگیری ذهنی نخواهید داشت.
کارهایی مانند کار در بیرون و یا صرف غذا، مثل یک قرار ملاقات واقعی هستند که تمرکز ذهنی شما را هر روز بیشتر می‌کند. حتی اگر می‌ترسید و یا هنوز به خودتان شک دارید، با داشتن یک برنامه روزانه و تکراری و مرتب با تفکرات منفی خداحافظی کنید.
برای اطلاعات بیشتر از مقاله برنامه ریزی ذهن با اهداف مثبت در وبلاگ DR.Mahdianet بازدید نمایید.
در آخر سعی کنید تا هیجانات را احساس کنید و از آن فرار نکنید در این صورت است که حتی در نا امیدی، می‌دانیم که شرایط بهتر خواهد شد. آسیب دیدن، ناراحتی یا تردید در مورد وضعیتی به این معنی نیست که نمی‌توانیم از آن جان سالم به در ببریم. بگذاریدتفکرات منفی وجود داشته باشند، با آن‌ها رو به رو شوید و در شناختن نکات مثبت زندگی خود هدفمندانه تلاش کنید. در این صورت خواهید دید که از پس هر کاری برمی‌آیید و تفکرات منفی در کنترل شما خواهد بود.
بدون دیدگاه